Türkiye'de aktif olarak çalışan 3 kuş halkalama istasyonundan ikisi olan Aras ve Kuyucuk Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezleri'nde sonbahar kuş halkalama çalışmaları tamamlandı.

15 Kasım 2013

Doğu Anadolu'da yer alan ve KuzeyDoğa Derneği tarafından çalışmaların yürütüldüğü her iki istasyonda 95 günde toplam 8 bin 144 kuş halkalandı. Çalışmalarda KuzeyDoğa Derneği ekibiyle birlikte 7 ülkeden 27 gönüllü yer aldı.

KuzeyDoğa Derneği tarafından, Orman ve Su İşleri Bakanlığı 13. Bölge Müdürlüğü, Kars ve Iğdır Şube Müdürlükleri ve Kafkas Üniversitesi işbirliğiyle yürütülen çalışmalar sonucunda 2013 sonbahar halkalama sezonunda iki istasyonda toplam 8 bin 144 kuş halkalandı. Çalışmalar sonucunda Doğu Anadolu’da en çok kuş türünün görüldüğü bu sulak alanların korunmasının önemi bir kez daha ortaya konmuş oldu.

KuzeyDoğa Derneği ekibi ve gönüllüleri, 2013 sonbahar halkalama sezonu sonunda 251 kuş türüne ulaşan ancak henüz resmi bir koruma statüsü olmayan Kars - Iğdır Aras Nehri Kuş Cenneti’nde 95 günde 97 türden 6 bin 675 kuş ve Doğu Anadolu’nun ilk Ramsar alanı olan Kuyucuk Gölü’nde ise 45 günde 57 türden bin 469 kuş halkaladı.

Iğdır ili Tuzluca ilçesi Yukarı Çıyrıklı Köyü’nde yer alan ve henüz hak ettiği resmi koruma statüsüne kavuşamamış olan Aras Nehri Kuş Cenneti’nde 2006’dan bu yana Doç. Dr. Çağan Şekercioğlu öncülüğünde sürdürülen kuş araştırma ve halkalama çalışmalarında bugüne kadar 251 kuş türü kaydedilmiş ve 180 türden 50 binden fazla kuş halkalandı. 15. araştırma sezonunu tamamlayan istasyonda 2013 sonbahar sezonunda 97 türden 6 bin 675 kuş türü halkalandı. Sezon boyunca en çok halkalanan ilk 10 kuş türü sırasıyla şöyle: Kır Kırlangıcı, Çıvgın, Kafkas Çıvgını, Çalı Kamışçını, Ak Gerdanlı Ötleğen, Boz Ötleğen, Kızıl Sırtlı Örümcekkuşu, Kum Kırlangıcı, Mavigerdan ve Kızılkuyruk.

Tür sayısı 251 oldu

Türkiye kuş türlerinin yüzde 53’ünü barındıran Aras Nehri Kuş Cenneti ve çevresinde kuş araştırma ve halkalama çalışmaları devam ettikçe yeni türler listeye eklenmeye ve halkalanmamış türler de halkalanmaya devam etmekte. Sonbahar sezonunda Küçük Kumru ve ender Doğu Alameceği kaydedilerek Aras Nehri Kuş Cenneti kuş tür sayısı 251’e ulaştı.
ABD Utah Üniversitesi öğretim üyesi ve KuzeyDoğa Derneği başkanı Doç. Dr. Çağan Şekercioğlu öncülüğünde KuzeyDoğa Derneği ekibi ve gönüllüleri tarafından düzenli kuş araştırma ve halkama çalışmalarının yürütüldüğü bir diğer merkez olan Kuyucuk Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi ise Kars ili Arpaçay ilçesinde yer alan ve 2009’da Ramsar Alanı olarak ilan edilen Kuyucuk Gölü yanında yer alıyor. Uluslararası çapta önemli Kuyucuk Gölü Ramsar Alanı’nda yürütülen kuş araştırma ve halkalama çalışmaları sonucu Kuyucuk Gölü kuş listesi 232’ye ulaştı.

Küçük kerkenez ilk kez halkalandı
Kuyucuk Gölü sonbahar kuş halkama çalışmalarına 17 Ağustos 2013’te başlayan ve 30 Eylül 2013’te tamamlayan ekip 45 günlük halkalama çalışması sonucunda Kuyucuk Gölü’nde 56 türden bin 469 kuş halkaladı. Küçük kerkenez Kuyucuk’ta ilk defa bu sezon halkalan tür olurken, Kuyucuk Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde 2013 sonbahar döneminde en çok halkalanan ilk 10 tür sırasıyla şöyle oldu: Tarla Çintesi, Sarı Kuyruksallayan, Sığırcık, Küçük Kumkuşu, Orman Düdükçünü, Kum Kırlangıcı, Kır Kırlangıcı, Kızıl Kumkuşu, Suçulluğu ve Döğüşkenkuş.

Çalışmalar boyunca Iğdır, Kars, Ankara , Trabzon, Denizli, İzmir, Mersin, İstanbul , Güney Afrika, Çek Cumhuriyeti, Amerika, Galler, Kanada ve İngiltere’den olmak üzere 27 gönüllü çalışmalara destek verdi. Çalışmalar, dernek başkanı ve uzman halkacı Doç. Dr Çağan ?ekercioğlu’nun liderliği ve uzman biyologlar Lale Aktay ve Yakup Şaşmaz’ın koordinasyon ve gözetimiyle gerçekleşti.

2013 sonbahar sezonunda gerçekleştirdiğimiz çalışmalarda gönüllülerimizden Güney Afrika’dan Mike Ford, Iğdır’dan Kayahan Ağırkaya, Yukarı Çıyrıklı Köyü’nden Berkan Demir ve Kars’tan Hasan Karacan sezon boyunca, Amerika’dan Emre Ağbaş ve Trabzon’dan Cem Dağyar yaklaşık 2 ay boyunca çalışmalarda yer alarak önemli katkılar sağladı.

Aras ve Kuyucuk kuş halkalama istasyonlarında gerçekleştirilen çalışmalarda bu güne kadar 20’den fazla ülkeden 250’nin üzerinde farklı bilim insanı ve gönüllünün katılımıyla yöre insanının ekonomisine katkı sağlandı. Bu da halkalama çalışmalarının bilimsel açıdan önemli olduğu kadar, yörenin tanıtımı ve yöre insanı için yeni katma değerler oluşturulmasına da fırsat tanımakta. 2013 sonbahar sezonunda da istasyonlarımız bölgede yaşayanlar başta olmak üzere ülkemizin ve dünyanın farklı yerlerinden pek çok ziyaretçiyi ağırlamış ve yapılan çalışmalar yerinde paylaşıldı. Bu ziyaretçiler arasında; Yukarı Çıyrıklı Köyü çocukları, Kars ve Iğdır başta olmak üzere yörede yaşayanlar, bölgede bulunan üniversitelerin öğrencileri, Türkiye’nin farklı yerlerinden doğaseverler ve fotoğrafçılar, Koç Üniversitesi CİEE programı kapsamında İstanbul’da eğitim gören Amerikalı öğrenciler ve CİEE program yöneticileri, ABD National Geographic Derneği, ABD Duke Üniversitesi öğrenci ve öğretmenleri ve basın mensupları yer almakta.

Oldukça başarılı geçen 2013 yılı halkalama çalışmalarının tamamlanmasının ardından KuzeyDoğa Derneği Başkanı Şekercioğlu şunları söyledi:
“Türkiye kuş türlerinin yarısından fazlasının kaydedildiği ve 3 kıtadaki düzinelerce ülkeden kuşların beslenme, üreme, kışlama ve göç esnasında dinlenme için geldiği 10 kilometrelik Kars-Iğdır Aras Nehri Kuş Cenneti’nde 2006’da kurduğumuz Aras Nehri Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi, bu dalda Doğu Anadolu’nun ilk merkezi olup, Türkiye’deki çok az uzun süreli ekolojik araştırma istasyonlarından da biridir. Türkiye’de en çok kuş halkalanan 2 ornitoloji (kuş bilim) araştırma istasyonundan biri olan Aras Nehri Kuş Cenneti, düzinelerce ülkeden ve düzinelerce üniversitemizden gelen yüzlerce gönüllü ve öğrenciyle, aynı zamanda Iğdır için çok önemli bir eğitim, bilimsel turizm, ekoturizm ve tanıtım merkezidir. Dileğimiz, Aras Nehri Kuş Cenneti’nin bir an önce resmen korunması ve alanı tehdit eden faktörlerin ortadan kaldırılması ve buradaki bilimsel araştırma, ekoturizm ve çevre eğitimi çalışmalarının desteklenerek devam etmesidir. Tüm doğaseverlerin 13 bin imzaya yaklaşan www.arasikurtar.org kampanyamıza destek vermelerini rica ediyoruz.”

Kuş Halkalama Nedir?

Kuş halkalama, kuşlara zarar vermeyen çok ince ağlarla kuşları yakalayıp, her birinde özgün bir numara olan ve kimlik niteliği taşıyan, hafif, paslanmaz, alüminyum halkaları kuşların bacağına takarak kuş göçlerini ve kuş sayılarındaki değişiklikleri takip etmektir. 100 yıldan fazla bir süredir birçok ülkede milyonlarca kuş bu yöntemle araştırılmıştır. Üzerinde kuşun halkalandığı ülkenin adını ve ülke halkalama merkezinin adresini taşıyan bu halkalar, halkalı bir kuş tekrar yakalanırsa veya ölüsü bulunursa, kuşun nereden geldiğini gösterir. Halkalama istasyonlarında tür tanımı, kuşları halkalama (kimlik), cinsiyet ve yaş belirleme, kanat ve kuyruk ölçümleri, ağırlık ve yaş oranı, tüy değişme durumu ve yön bulma deneyleri yapılmakta ve başta okul çocukları olmak üzere ziyaretçi eğitimleri gerçekleştirilmektedir.