30'lardan beri İstanbul'da avlanan balıkçılar anlatıyor: Haliç'te olta atardık. Oltayı denizin dibine hızla indirmeyi başarabilirsek lüfer, ortalarda kalırsa torik tutardık!

20 Ekim 2013

Slow Fish İstanbul etkinliklerinin 3. gününde 1930’lu – 40’lı yıllarda İstanbul’da balıkçılık yapmış eski balıkçılar bir panel düzenledi. Denizlerin Efendisi adındaki panelde eski balıkçılar bir zamanlar tuttuğu balıkları ve anılarını anlattı. 87 yaşındaki Agop Kiremitçioğlu, Rumelikavağı ile Anadolukavağı’nın bir zamanlar uskumru dolu olduğunu söyleyerek, ‘Boğaza adam atsan denize düşmezdi” dedi. Ruhi Tokak ise, Galata Köprüsü’nün altında Yaşar adında bir fok balığı beslediklerini anlattı.
Fikir Sahibi Damaklar – Slow Food öncülüğünde Boğaziçi Üniversitesi’nde düzenlenen Slow Fish İstanbul etkinliklerinde 3. gün geride kaldı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nden Mustafa Sarı’dan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı uzmanı Mahmut Akyürek’e kadar çok sayıda akademisyen, uzman ve balıkçı yaptığı çalışmaları anlatarak balıkçılığın problemleri üzerine konuştu.
3. günün en önemli etkinliklerinden biri de eski balıkçılardı. İstanbul doğumlu Agop Kiremitçioğlu, Yenikapı’da balıkçılığa 13 yaşında başlamış. Rumelikavağı ile Anadolukavağı arasında uskumru tuttuklarını belirterek balıkların çokluğunu, “Boğaza insan atsanız denize düşmezdi” diyerek özetliyor. 1955’te 20 kulaç suda torikleri çarpma oltasıyla tuttuğunu anlatan Kiremitçioğlu, “Bir seferde 20-25 çift torik tutardım. Ancak 1970’lerin sonunda aşırı avcılıktan dolayı orkinoslar bitti” dedi.
Ruhi İshak ise Galata Köprüsü’nün altında ‘Yaşar’ adında bir fok balığı olduğunu, her gün onu beslediklerini anlattı. Asıl mesleği uçak teknisyenliği olan ancak 16 yaşından beri balıkçılık yaptığını söyleyen Kaya Unman, bir anısını şöyle aktardı: “Harem’de kakış adı verilen aletle denizden kıyıya torik çektiklerini gördüm.”
Halen Beyoğlu Su Ürünleri Kooperatifi Başkanı olan Mehmet Öne ise, “Bir zamanlar Haliç’te olta atardık. Eğer oltayı denizin dibine hızla indirmeyi başarabilirsek dipte torik ve lüfer yakalardık. Ortalarda kalırsa o zamanda torik tutardık” diyerek Haliç’teki zenginliği anlattı.
1927 doğumlu İrfan Yürür ise, yıllarca tutmadığı balığın kalmadığını, bir keresinde 5-6 ton köpek balığı tuttuğunu, insanlara göstermek için 25 kuruş para aldığını anlattı.

Slow Fish İstanbul etkinlikleri kapsamında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Uzmanı Mahmat Akyürek, balıkçılık filosunun küçültülmesi konusunda yapılan çalışmalar hakkında bilgi verdi. Bakanlığın hedefinde 12 metre ve üzerindeki tekneler olduğunu belirten Akyürek, teknelerin ekonomik ömürlerini tamamlasa bile asıl hedeflerinin tekneler değil, halen geçerliliği olan ruhsatlar olduğunu anlattı. Yeni ruhsat verilmediğine de değinen Akyürek, “Filo bu büyüklükte devam ederse balıkçılık bitecek” dedi. Kontroller konusunda yapılan eleştirilere cevap veren Akyürek, şunları dedi: “Evet bizler de sizler gibi düşünüyoruz. Zayıf yönlerimiz var. Ancak nedenlerimiz var. Filomuz yok.” Yüzüncüyıl Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mustafa Sarı ise inci kefalleri üzerine yaptığı sunumda, 1996’da kaçak avcılığın yüzde 90’larda olduğunu ancak şu anda bunun yüzde 30’a düştüğünü söyledi. Bölgede yaptığı çalışmaları, köylülerle diyalogları ironi yaparak anlatan Prof. Sarı’nın sunumu katılımcıların beğenisini topladı.
Slow Fish İstanbul’da son günü kaçırmayın!

10.00 Panel: ..Bugün!
10.30 Sunum: Aglaia Kremezi (araştırmacı, yazar, Yunanistan)
Kültürlerin Çakıştığı Noktada Balık
10.00 Sunum: Şef Alfred Marku
11.00 Film: Thalassa -men and the sea
Sicilya’nın kıyı şehirlerinden, Siracusa’da tarih, balıkçılık ve denizle iç içe bir geçmişin izinde.
11.00 Sunum: Şef Didem Şenol
Şef ve balığı
11.30 Film: The Secrets of The Delta
Türkiye -Yunanistan sınırını belirleyen Meriç Nehiri’nin iki yakasından, tarih boyunca yaşanmış, bugünlere aktarılan balıkçı hikâyeleri.
11.30: Atölye: Balık izi
12.00 Sunum: Stavros Bampalas (Slow Food Alexandroupoli, Yunanistan)
Yerelden Globale, Bir Denizcinin Gözünden
12.00 Sunum: Şef Arda Türkmen
Büyüdüğüm Balıkçı Köyü
13.00 Sunum: Nedim Atila (Slow Food Bardacık, Türkiye)
Mübadele
13.00 Sunum: Nilhan Aras (araştırmacı, yazar)
Bugünün Halk Mutfağında Balık
14.00 Sunum: Prof. Dr. Cemal Saydam (Hacettepe Üni., Türkiye)
Kanalİstanbul Projesi’nin Karadeniz ile Marmara Denizi’ne Olası Etkileri
14.00 Sunum: Tuba Şatana (yazar, eğitmen, Türkiye)
Sokakta Balık Yemek
14.00 Atölye: Lüfer
15.30 Sunum: Ozan Veryeri (SAD, Türkiye)
Sorumlu Balıkçı, Sorumlu Tüketici